Veel algemeen geldende ideeën over seksualiteit zoals die in de media, tussen mensen, of op scholen worden weergegeven, kloppen niet altijd. Meestal worden ze voor waar aangenomen, terwijl ze verwarrend kunnen zijn voor jezelf of kunnen leiden tot misverstanden tussen mannen en vrouwen. Het kan goed zijn de ideeën die jij en je partner over seks hebben eens met elkaar te bespreken: waar zijn overeenkomsten, waar liggen verschillen. Je leert elkaar daardoor beter kennen zodat verschillen in opvattingen mogelijk minder storen. De volgende opdracht kan daarbij helpen.
Schrijf allebei op – elk voor zichzelf – welke opvattingen, gedachten en gevoelens je hebt over seksualiteit door de onderstaande zinnen aan te vullen. Probeer zoveel mogelijk op te schrijven wat in je opkomt. Je kunt er een paar dagen over doen, lees passages nog eens over. Ga daarbij voor jezelf na of datgene wat je hebt opgeschreven, ook datgene is wat je zelf zou willen. Met andere woorden, zijn de opvattingen die je hebt opgeschreven ook helemaal die van jou of heb je ze in de loop van de tijd een beetje geaccepteerd of staan ze wellicht op gespannen voet met hoe je het zou willen hebben. Schrijf dit er bij.
Spreek met elkaar een moment af om de opvattingen aan elkaar uit te wisselen en te bespreken. Kies een moment dat je beiden niet gestoord kunt worden en je ook rust en tijd hebt een langer gesprek met elkaar te hebben. Bespreek zin voor zin en vertel om de beurt wat je hebt opgeschreven. Daarbij gaat het erom aan de ander duidelijk te maken hoe dingen voor jou liggen en te leren hoe dat voor de ander is. Het gaat er niet om elkaar te overtuigen. Gaat het gesprek moeizaam lees dan Luisteroefening 1 of Luisteroefening 2.
Om wat achtergrond informatie te geven voor de oefening worden tot slot een aantal misverstanden kort beschreven.
Oefening
Maak onderstaande zinnen af en ga na of de gedachte ook strookt met hoe je de situatie het liefst zou willen hebben.
1. Seksualiteit is voor mij …..
2. Mezelf aanraken vind ik …..
3. Als een vrouw geniet van seks ……
4. Het vervelende van seksualiteit is …..
5. Mijn lichaam is …..
6. Vrijen met mezelf vind ik …..
7. Als een man geniet van seks …..
8. Initiatief nemen is …..
9. Het leuke van seksualiteit is …..
10. Samen vrijen is …..
Informatie over misverstanden
Ons denken en voelen over seks wordt in eerste instantie onder andere bepaald door onze cultuur, ons geslacht en ons gezin van herkomst. Later komen de eerste seksuele ervaringen waarbij partners er andere opvattingen over na kunnen houden of waarbij het vrijen niet ging en juist precies ging zoals je het zelf zou willen. Er kan verschil bestaan tussen hoe we denken dat het hoort en hoe het in werkelijkheid gaat. Veel mensen hebben vooroordelen over seks die hun seksueel gedrag beïnvloeden. Dat is geen schande. Als we het maar realiseren en er lering uit trekken.
De volgende misverstanden komen vaak voor; vanuit de kennis en ervaringen binnen de seksuologie wordt daar kort commentaar op gegeven.
Seks moet spontaan en natuurlijk zijn
Seks komt niet zomaar uit de lucht vallen. Seks is een combinatie van aangeleerd gedrag, in een bepaalde cultuur met een bepaald lichaam. Mannen worden aangemoedigd initiatief te nemen, vrouwen om voorzichtig te zijn. In sommige culturen wordt experimenteren met seks voor het huwelijk goedgekeurd, in andere is het pas toegestaan na het huwelijk. Een vrouw met multipele sclerose heeft andere seksuele lichamelijke gevoelens dan een gezonde vrouw. Er zijn dus allerlei omstandigheden die bepalen hoe en of seks tot stand komt. Daarnaast wordt seks in gang gezet door seksuele prikkels, hetzij door fantasie of gedachtes, hetzij door prikkels van buiten af. Deze prikkels kun je negeren of kun je iets mee doen. Seks is dus niet zomaar een drift die op gang komt. Er is altijd iets aan vooraf gegaan.
Een man is verantwoordelijk voor het orgasme van zijn partner
Een man kan nogal eens teleurgesteld zijn als hij zijn partner geen orgasme kan bezorgen. Maar of je een orgasme wil en of dat lukt is bepaal je helemaal zelf. Ieder is verantwoordelijk voor zijn of haar eigen orgasme. Natuurlijk is de ander nodig om mee te helpen optimale voorwaarden te scheppen waaronder je opgewonden kunt raken. Maar “het afmaken” ligt uiteindelijk aan jezelf. Je kunt pas klaarkomen als je goed kunt concentreren op je eigen opwinding en je eigen ritme. En je vooral niets aantrekken van die ander, ook al doet deze nog zijn of haar best.
Zelfbevrediging hoort niet in een relatie
Zelfbevrediging is een vorm van seksualiteit die net zo goed in als buiten een relatie gedaan kan worden. Bijvoorbeeld als stellen erg verschillen in seksuele verlangens kan het een manier zijn om toch van seks te genieten. Maar het kan ook een variatie zijn naast het vrijen met elkaar. Door middel van zelfbevrediging kun je ook leren wat je zelf prettig vindt en hoe je op prikkels reageert. Dit kan je helpen in bijvoorbeeld het krijgen van een orgasme met je partner.
Als de relatie goed gaat, gaat het vrijen vanzelf ook goed
Ook in een emotioneel goede relatie zal het nodig zijn de seksuele relatie op peil te houden. Na een paar jaar zal elk stel tegen vaste gewoontes aanlopen en vraagt het creativiteit en openheid om plezier te houden in het vrijen. Wel zal een relatie die goed is en waar er intimiteit is, beter met tegenslagen in het vrijen kunnen omgaan. Omgekeerd is het ook niet zo dat als het vrijen niet goed gaat er problemen in de relatie zijn. Liefde en seks zijn niet automatisch aan elkaar gekoppeld.
Als een man een erectie krijgt wil dat zeggen dat hij ook wil vrijen
Mannen kunnen zogenaamde spontane erecties krijgen. Dat is bijvoorbeeld gedurende de nacht of ’s ochtends vroeg. Maar ook bij angst of in een spannende situatie. Dit zijn reflexmatige reacties en heeft niets met seksuele opwinding te maken.
Een vrouw heeft minder seksueel verlangen dan een man
Een vrouw heeft niet zozeer minder verlangens al neemt ze wellicht minder initiatief dan een man. Een vrouw heeft vaak wel andere verlangens of andere voorwaarden nodig om te vrijen dan een man. Is een vrouw eenmaal in de stemming en zijn de omstandigheden goed voor haar dan heeft ook een vrouw seksuele verlangens.
Tegelijk klaarkomen is het allerhoogste genot
Klaarkomen vraagt om een kort moment op jezelf terugtrekken op je eigen ritme en het voelen van je eigen genot. Een ander kan daarbij soms afleiden. Tegelijk klaarkomen is technisch al heel lastig, laat staan dat je daarbij ook nog ontspannen van je eigen orgasme kunt genieten. Het na elkaar klaarkomen geeft niet minder genot dan tegelijkertijd.
Als je begint te vrijen hoor je ook een orgasme te krijgen
Dat het lekker is om een orgasme te krijgen staat buiten kijf. Maar de vanzelfsprékendheid om het te krijgen kan iemand soms zo onder druk zetten dat hij of zij überhaupt niet meer van seks kan genieten, laat staan een orgasme krijgen. Ook kan het vrijen soms zo plezierig zijn dat een orgasme niet perse nodig is om tevreden te zijn.
Op oudere leeftijd is seks niet meer belangrijk
Seks is op oudere leeftijd net zo belangrijk. Het is alleen niet meer in die mate en frequentie als op jongere leeftijd. En oudere mensen geven seks vaak een andere betekenis. De verbondenheid, intimiteit krijgt vaak meer een plaats.
Een man wil altijd seks
Een man heeft net als een vrouw behoefte aan seks en beiden hebben ook behoefte aan intimiteit. Wel is het zo dat een man makkelijker initiatief toont in seks dan een vrouw, en een vrouw makkelijker omgaat met intimiteit dan een man. Beiden kunnen daarin van elkaar leren.
Wie A zegt moet ook B zeggen
Als je begint met vrijen en wel wilt zoenen en strelen maar bijvoorbeeld geen gemeenschap, kun je dat ook tijdens het vrijen kenbaar maken. Vrijen is geen route die je verplicht moet afleggen. Mogelijk is je partner teleurgesteld, maar deze zou het ook niet prettig vinden als je tegen je zin in door zou gaan. Seksuele opwinding die niet wordt afgemaakt door een orgasme zal vanzelf wegzakken en is niet schadelijk. Als beiden een andere route wensen tijdens het vrijen is het nodig dit met elkaar te bespreken.
Bron: Leusink P, Borst G, Merkies Y. (2023). Seksuele problemen. Diagnostiek en behandeling. Houten: Bohn, Stafleu, Loghum.
